Τα αρχέγονα όργανα
της Κρήτης είναι τα πνευστά: το απλό ποιμενικό θιαμπόλι είδος φλογέρας, η μαντούρα, είδος κλαρινέτου, και η ασκομαντούρα ή ασκομπαντούρα, κρητική παραλλαγή του άσκαυλου. Στην ανατολική Κρήτη και σε άλλα μέρη της Κρήτης, μέχρι και το 1960 μαζί με το
νταουλάκι ή τουμπάκι που τώρα έχει σχεδόν εκλείψει, συνηπήρχαν η ασκομαντούρα,η μαντούρα, το θιαμπόλι, ή φιαμπόλι ή χιαμπόλι, όργανα που αναβιώνουν σε όλη την Κρήτη από μερακλήδες μουσικούς . Από τα έγχορδα στις μέρες μας κυριαρχούν η λύρα, το βιολί και το λαγούτο, και λιγότερο το μαντολίνο ή το μπουλγαρί.
Η λύρα με τη μορφή του λυρακιού, παρόμοια με την Πολίτικη λύρα, υποστηρίζεται ότι ήρθε στην Κρήτη από τη Μικρά Ασία και την Κωνσταντινούπολη, αφού επικρατούσε επί αιώνες εκεί, όπου άλλωστε κυριαρχούσε ο Ελληνισμός. Σε όλη την ανατολή είχε διαδοθεί η αρχαιοελληνική μουσική και οργανολογική παράδοση με την πολιτιστική επιρροή των αποικιών και της απελευθερωτικής εκστρατείας του Μ. Αλεξάνδρου. Ονομασίες μακαμιών και δρόμων έχουν αρχαιοελληνικές επιρροές και αντιστρόφως αφού σε όλη την ανατολική και δυτική Μεσόγειο η επικοινωνία των λαών ήταν αδιάλειπτη. Η θεωρητική τεκμηρίωση της μουσικής είχε ήδη συμβεί και μάλιστα είχαν αρχίσει και οι διαφοροποιήσεις - διαμάχες των μουσικών θεωριών από τον Πυθαγόρα και από τον Αριστόξενο στην αρχαία Ελλάδα. Σε μεσαιωνικό χειρόγραφο, και σε απεικονίσεις, αναφέρεται η ύπαρξη της λύρας στο Βυζάντιο. Σε σύγχρονες μουσικολογικές ιστορικές εργασίες υποστηρίζεται ότι η λύρα (που παίζεται στο γόνατο), είναι εξέλιξη του αράβικου ρεμπέκ. Άλλοι προσδιορίζουν την Ινδία σαν χώρα που υπήρχαν όργανα παρόμοια με τη λύρα! Δεν είναι οπωσδήποτε εύκολος ο προσδιορισμός της καταγωγής των οργάνων, αρχαίων και σύγχρονων! Ήταν τόσο απλό, μια αρχαία λύρα, με χορδές πάνω στο καύκαλο της χελώνας ή στο ξύλινο αντηχείο, να μετατραπεί σε όργανο με τόξο - τοξάρι -δοξάρι, από έναν στρατιώτη ή κυνηγό που ακουμπούσε στις χορδές τη χορδή του τόξου του!
Βαγγέλης Κιοσές Τμήμα: ΒΕ
Η λύρα με τη μορφή του λυρακιού, παρόμοια με την Πολίτικη λύρα, υποστηρίζεται ότι ήρθε στην Κρήτη από τη Μικρά Ασία και την Κωνσταντινούπολη, αφού επικρατούσε επί αιώνες εκεί, όπου άλλωστε κυριαρχούσε ο Ελληνισμός. Σε όλη την ανατολή είχε διαδοθεί η αρχαιοελληνική μουσική και οργανολογική παράδοση με την πολιτιστική επιρροή των αποικιών και της απελευθερωτικής εκστρατείας του Μ. Αλεξάνδρου. Ονομασίες μακαμιών και δρόμων έχουν αρχαιοελληνικές επιρροές και αντιστρόφως αφού σε όλη την ανατολική και δυτική Μεσόγειο η επικοινωνία των λαών ήταν αδιάλειπτη. Η θεωρητική τεκμηρίωση της μουσικής είχε ήδη συμβεί και μάλιστα είχαν αρχίσει και οι διαφοροποιήσεις - διαμάχες των μουσικών θεωριών από τον Πυθαγόρα και από τον Αριστόξενο στην αρχαία Ελλάδα. Σε μεσαιωνικό χειρόγραφο, και σε απεικονίσεις, αναφέρεται η ύπαρξη της λύρας στο Βυζάντιο. Σε σύγχρονες μουσικολογικές ιστορικές εργασίες υποστηρίζεται ότι η λύρα (που παίζεται στο γόνατο), είναι εξέλιξη του αράβικου ρεμπέκ. Άλλοι προσδιορίζουν την Ινδία σαν χώρα που υπήρχαν όργανα παρόμοια με τη λύρα! Δεν είναι οπωσδήποτε εύκολος ο προσδιορισμός της καταγωγής των οργάνων, αρχαίων και σύγχρονων! Ήταν τόσο απλό, μια αρχαία λύρα, με χορδές πάνω στο καύκαλο της χελώνας ή στο ξύλινο αντηχείο, να μετατραπεί σε όργανο με τόξο - τοξάρι -δοξάρι, από έναν στρατιώτη ή κυνηγό που ακουμπούσε στις χορδές τη χορδή του τόξου του!
Βαγγέλης Κιοσές Τμήμα: ΒΕ
